नेपाल राष्ट्र बैंकले लघुवित्तलाई कर्जाको पुनर्संरचना र एनपीएल गणनामा नयाँ व्यवस्था गरेको छ । राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिको समीक्षाले गरेका व्यवस्था कार्यान्वयन गर्नको लागि एकिकृत निर्देशन जारी गर्दै लघुवित्तलाई नयाँ व्यवस्था गरेको हो।
जस अनुसार कमसल, शंकास्पद, खराब कर्जा तथा निम्न व्यवस्था बमोजिम पुनरतालिकीकरण गरिएका कर्जालाई “निष्क्रिय कर्जा” (Nonperforming Loan) भनिनेछ ।
ऋणीको ऋण तिर्ने क्षमतामा ह्रास आएको विषयमा लघुवित्त वित्तीय संस्था विश्वस्त भएमा ऋणीले पेश गरेको लिखित कार्ययोजनासहित देहायका आधारमा कर्जालाई पुनरतालिकीकरण गर्न सक्नेछ ।
(१) कर्जा सम्बन्धी सम्पुर्ण आवश्यक कागजात तथा धितो कर्जाको हकमा सुरक्षण समेत पर्याप्त भएको प्रमाण,
(२) कर्जा असुल हुने सम्भावनाबारे इजाजतपत्रप्राप्त संस्था विश्वस्त भएको आधार, तथा पुनरतालिकीकरण मार्फत व्यवसायको निरन्तरताका सम्बन्धमा संस्था आश्वस्त भएमा,
(३) कर्जालाई पुनरतालिकीकरण गर्न लिखित कार्ययोजना पेश हुनुका अतिरिक्त त्यस्तो कर्जा पुनरतालिकीकरण गर्दाको दिनसम्म असुल हुन बाँकी ब्याजको कम्तीमा पच्चीस प्रतिशत ब्याज रकम असुल उपर भएको ।
पुनरतालिकीकरण गरेको कर्जाको हकमा सो वापत देहायबमोजिम कर्जा नोक्सानी व्यवस्था कायम गर्नु पर्नेछ ।
पुनरतालिकीकरण गर्ने समयमा सक्रिय वर्गमा वर्गीकरण भैरहेका कर्जालाई देहायबमोजिमका सबै अवस्थाको पालना गरी पुनरतालिकीकरण गरिएमा न्यूनतम १२.५ प्रतिशत कर्जा नोक्सानी व्यवस्था गर्नु पर्नेछ ।
अ. पहिलो पटक पुनरतालिकीकरण गरिएमा ।
आ. समान किस्तामा भुक्तानी हुनेगरी पुनरतालिकीकरण गरिएमा ।
पुनरतालिकीकरण गर्ने समयमा सक्रिय वर्गमा वर्गीकरण भैरहेका कर्जालाई पहिलो पटक पुनरतालिकीकरण गरिएको बाहेक र समान किस्तामा भुक्तानी हुनेगरी पुनरतालिकीकरण गरिएमा बाहेकको अवस्थामा पुनरतालिकीकरण गरिएमा न्यूनतम २५ प्रतिशत कर्जा नोक्सानी व्यवस्था गर्नु पर्नेछ । कमसल, शंकास्पद तथा खराब वर्गमा वर्गीकरण भैसकेका कर्जाहरुलाई पुनरतालिकीकरण गर्दा पूर्ववत् कायम गरिएको कर्जा नोक्सानी व्यवस्था कायम राख्नु पर्नेछ । पुनरतालिकीकरण गरिएका कर्जामा कायम कर्जा नोक्सानी व्यवस्था लगातार दुईवर्षसम्म कर्जा नियमित भएको अवस्थामा बाहेक कुनै समायोजन गर्न पाइने छैन ।
