दशैंको माहोलले काठमाडौंका साना सडक बजार र फुटपाथलाई उत्सवजस्तै बनाइरहेका बेला ठुला र चम्किला मलहरू भने अनौठो शान्तिमा छन्। न्युरोडदेखि बानेश्वरसम्मको सडकमा ग्राहकको भीड, पसलेको चर्को आवाज र लगातारको किनमेलले बजार तातिएको छ। तर दरबारमार्ग, ठमेल र लाजिम्पाटका महँगा ब्रान्ड पसलमा भने सामान्य शनिवार जस्तो अवस्था छ।
न्युरोड, बसन्तपुर, असन, इन्द्रचोक र सुन्धाराजस्ता ऐतिहासिक व्यापारिक केन्द्रमा बिहानदेखि साँझसम्म ग्राहकको घुइँचो छ। जुत्ता, कपडा, मोबाइलका पसलमा मोलमोलाइमा रमाइरहेका ग्राहकको हतारले सडक उत्सव स्थलजस्तै देखिन्छ। बानेश्वरको फुटपाथमा कपडा बेच्ने व्यापारीहरूका अनुसार अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्ष ३०–५० प्रतिशतसम्म कारोबार बढेको छ।
तर ठुला मलमा बिक्री अपेक्षा अनुसार छैन। दरबारमार्गका एक ब्रान्ड व्यवसायी भन्छन्, “दशैंमा ठूलो बिक्री हुने हाम्रो अपेक्षा थियो, तर अहिले त करिब करिब ठप्प छ।” व्यापारीहरूका अनुसार महामारीपछिको महँगो जीवन, उच्च भाडा, महँगा ब्रान्डको मूल्य र उपभोक्ताको खर्च प्रवृत्तिमा आएको परिवर्तन मुख्य कारण हुन्। धेरैले दशैं सुरु हुनु अघिकै महिनामा कपडा, मोबाइल र गिफ्ट खरिद गरिसकेका छन्।
जेनजी आन्दोलन, बाढी–पहिरोको असर र भन्सार नाकामा नयाँ सामान रोकिएपछि ठुला ब्रान्डको स्टक र बिक्री दुवै प्रभावित भएको व्यापारीहरूको बुझाइ छ। इन्द्रचोकका ४० वर्षदेखि व्यापार गर्दै आएका एक पुराना व्यापारी भन्छन्, “भीड त देखियो, तर किनमेल भने उति छैन। मानिसहरू खर्चमा सचेत भएका छन्।”
विज्ञहरूका अनुसार मध्यम वर्ग मूल्यप्रति संवेदनशील बन्दै गएको छ। स्थिर आयको अभाव र बढ्दो जीवन खर्चले उपभोक्तालाई सस्तोमा बढी पाउने विकल्पतर्फ तानेको हो। फुटपाथ बजारको उत्साह उपभोक्ता व्यवहारको नयाँ अध्यायको संकेत मानिएको छ।
व्यापारीहरू अझै आशावादी छन्। फुलपातको दिन र त्यसपछि घर फर्किने तयारीमा रहेका ग्राहकको किनमेलबाट अन्तिम चरणमा व्यापार बढ्ने उनीहरूको अपेक्षा छ।
