संयुक्त राज्य अमेरिका र अस्ट्रेलियाले दुर्लभ पृथ्वी तत्व (Rare Earths) र अन्य महत्वपूर्ण खनिज आपूर्ति बढाउन औपचारिक सम्झौता गरेका छन्। सोमबार सार्वजनिक गरिएको यो समझदारी चीनमा निर्भरता घटाउने प्रयासको हिस्सा हो, जसले हाल विश्वको करिब ७० प्रतिशत दुर्लभ पृथ्वी खानी र ९० प्रतिशत प्रशोधन क्षमता नियन्त्रण गरेको छ।
अस्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानेसले भने, “यस समझदारीले अस्ट्रेलियाको खानी तथा प्रशोधन क्षमता विस्तार गर्न तयार भएका ८.५ अर्ब अमेरिकी डलर (१३ अर्ब अस्ट्रेलियन डलर) परियोजनाहरूलाई समर्थन गर्नेछ।”
सम्झौताअन्तर्गत, अमेरिका र अस्ट्रेलियाले आगामी छ महिनामा १ अर्ब डलर बराबरको लगानी गर्ने योजना बनाएका छन्। सम्झौताले दुई देशबीचको साझेदारीलाई “अर्को स्तर” मा पुर्याउने र पूर्व राष्ट्रपति **डोनाल्ड ट्रम्पको पहिलो कार्यकालदेखि भएको सहयोगलाई अझ बलियो बनाउने” बताइएको छ।
सफदराष्ट्रिय समारोहमा ट्रम्पले अस्ट्रेलियाको Aukus सबमरीन डिल को पनि स्मरण गर्दै भने, “पूर्ण गति अघि बढाइरहेका छौं।” पहिले ‘अमेरिका फर्स्ट’ एजेन्डाका कारण सम्झौता सीमित हुने आशंका गरिएको थियो, तर ट्रम्पले अस्ट्रेलियाले सबमरीन पाउने कुरा पुष्टि गरेका छन्।
दुर्लभ पृथ्वी तत्वहरू सैनिक उपकरण, कम्प्युटर चिप्स र इलेक्ट्रिक वाहन उत्पादनका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण छन्। अमेरिकी कम्पनीहरूले यस वर्ष चीनका नयाँ शुल्क र भू-राजनीतिक तनावका कारण आपूर्ति संकट भोगेका छन्।
सम्झौता सार्वजनिक भएपछि अस्ट्रेलियाका खानी कम्पनीहरूमा शेयर मूल्य बढेको छ। पर्थस्थित Arafura Rare Earths को शेयर करिब ७.७ प्रतिशत बढेको छ भने Iluka Resources मा ३ प्रतिशत भन्दा बढीको वृद्धि देखिएको छ।
सम्झौताले तीन मुख्य क्षेत्रमा लगानी तीव्र बनाउने योजना बनाएको छ, जसमा अमेरिकाले अस्ट्रेलियामा वित्त पोषित प्रशोधन सुविधाहरू निर्माण गर्ने योजना पनि समावेश छ। साथै, मूल्य निर्धारण, अनुमति प्रक्रिया र कम्पनी तथा परियोजनाहरूको सरकारी समीक्षामा सहकार्य गरिनेछ।
थप रूपमा, अमेरिका पश्चिम अस्ट्रेलियामा १०० टन वार्षिक क्षमता भएको उन्नत ग्यालियम प्रशोधन कारखानामा लगानी गर्ने योजना बनाएको छ। साथै, अमेरिकी एक्सपोर्ट–इम्पोर्ट बैंकले महत्वपूर्ण खनिज परियोजनाहरूको समर्थनका लागि करिब २.२ अर्ब डलर वित्तीय व्यवस्था गरिरहेको छ।
यस सम्झौताले अमेरिकी–अस्ट्रेलियाली उद्योगमा लगानी विस्तार गर्ने र विश्व बजारमा दुर्लभ खनिजको आपूर्ति सुरक्षित गर्ने उद्देश्य राखेको छ।
