सहरका सडकहरूमा अब धुवाँ होइन, बिजुलीको उज्यालो बग्दैछ । मोटरसाइकलको आवाजभन्दा पनि स्वच्छ हावाको स्पर्शले स्वागत गर्ने दिन नजिकिँदै छ । पेट्रोलमा महिनौँ खर्चिनुपर्ने रकम अब त्यही बिजुलीबाट सस्तो र दीगो यात्रामा रुपान्तरण भइरहेको छ ।
नेपालमा विद्युतीय सवारी (इभी) को प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । जलविद्युतमा धनी र पेट्रोलियम आयातमा निर्भर नेपालका लागि यो परिवर्तन केवल प्रविधि होइन, ऊर्जा आत्मनिर्भरता र वातावरणीय क्रान्तिको संकेत बनेको छ ।
सुरुवातमा ‘सफा टेम्पो’ मात्र देखिने यो यात्रा आज विश्वप्रसिद्ध ब्रान्ड बीवाईडी, नेटा, टाटा, एमजी, हुन्डाई र टेस्लासम्म पुगेको छ । केही वर्षअघि गन्ती गर्न सकिने इभीहरू आज हजारौँको संख्यामा सडकमा दौडिरहेका छन् ।
सरकारले विद्युतीय सवारीमा कर छुट दिएपछि बजारमा माग तीव्र रूपमा बढेको छ । हाल इभीमा १० प्रतिशत भन्सार र १३ प्रतिशत मूल्य अभिवृद्धि कर मात्र लाग्ने भएकाले पेट्रोल सवारीको तुलनामा किफायती बनेको छ । यससँगै निजी क्षेत्रले देशभर फास्ट चार्जिङ स्टेसनहरू विस्तार गरिरहेको छ ।
काठमाडौं, पोखरा, चितवन, धरान र बुटवलमा निजी सवारीसँगै विद्युतीय ट्याक्सी र मिनीबस सञ्चालनमा आएका छन् । आगामी वर्षहरूमा सार्वजनिक यातायातको ठूलो हिस्सा विद्युतीय बनाउने सरकारी योजनासमेत अघि बढ्दैछ । सरकारको लक्ष्य अनुसार सन् २०३० सम्म सार्वजनिक यातायातको २५ प्रतिशत हिस्सा इभीमा रुपान्तरण गरिनेछ ।
विज्ञहरूका अनुसार नेपालले जलविद्युतमा आधारित यातायात प्रणाली विकास गर्न सकेमा वातावरण संरक्षण, ऊर्जा आत्मनिर्भरता र आर्थिक फाइदा एकैसाथ हासिल गर्न सकिनेछ । केही कम्पनीहरूले नेपालमै एसेम्बल युनिट स्थापना गर्ने सम्भावना अध्ययन पनि सुरु गरिसकेका छन् ।
तर, चुनौतीहरू पनि कम छैनन् । ग्रामीण क्षेत्रमा चार्जिङ पूर्वाधारको अभाव, दक्ष जनशक्ति र पार्टपूर्जा आपूर्तिमा निर्भरता, कर नीतिको अस्थायित्व र ब्याट्री व्यवस्थापनजस्ता समस्याहरू अझै समाधान हुन बाँकी छन् ।
यद्यपि, बजारको रफ्तार, उपभोक्ताको चासो र जलविद्युतको क्षमताले देखाउँछ— नेपाल अब हरित यात्राको बाटोमा स्थायी रूपमा प्रवेश गरिसकेको छ । भविष्यको सडकमा बिजुली बग्नेछ, धुवाँ होइन ।
