माथिल्लो अरुण अर्धजलाशययुक्त जलविद्युत आयोजनामा (१,०६३ मेगावाट) स्वदेशी पूँजी परिचालनलाई प्राथमिकता दिँदै नेपाल विद्युत प्राधिकरण (नेपाल–ईए) अगाडि बढेको छ। सङ्खुवासभाको भोटखोला गाउँपालिकामा निर्माण हुने यो राष्ट्रिय महत्वको आयोजनामा गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) तथा वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीका लागि मात्रै १२ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ बराबरको साधारण सेयर छुट्याइने प्रस्ताव गरिएको छ।
२ खर्ब ३९ अर्ब लागतको भव्य परियोजना
आयोजनाको निर्माण अवधिको व्याजसहित कूल लागत २ खर्ब ३९ अर्ब ७९ करोड रुपैयाँ हुनेछ। निर्माण अवधिको व्याज बाहेक अनुमानित लागत २ खर्ब १३ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ पर्नेछ।
अपर अरुण हाइड्रो–इलेक्ट्रिक लिमिटेडले तयार पारेको वित्तीय ढाँचा अनुसार:
-
इक्विटी (स्वःपूँजी) — ३०% (७१ अर्ब ९४ करोड)
-
ऋण (Debt) — ७०% (१ खर्ब ६७ अर्ब ८५ करोड)
आयोजनाको निर्माण अवधि ७ वर्ष र औसत वार्षिक व्याजदर ७ प्रतिशत रहने प्रक्षेपण छ।
एनआरएन, विदेशमा रहेका नेपाली, जनताको सहभागीता
४९ प्रतिशत साधारण सेयरमध्ये विशेष गरी १८ प्रतिशत सेयर एनआरएन र वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीका लागि राखिएको छ।
थप वर्गीकरण:
-
१०% — आयोजना प्रभावित क्षेत्र तथा सङ्खुवासभाका नागरिक
-
१८% — देशभरका सर्वसाधारण
-
२% — पिछडिएको क्षेत्र
-
०.५% — प्रवर्धक निकायका कर्मचारी
प्राधिकरणको बलियो नेतृत्व
ऊर्जा तथा जलस्रोत मन्त्री कुलमान घिसिङको अध्यक्षतामा बसेको प्राधिकरण सञ्चालक समितिले वित्तीय व्यवस्थापन प्रस्ताव अनुमोदन गर्दै आवश्यक निर्णयका लागि सरकार समक्ष पठाउने निर्णय गरेको छ।
मन्त्री घिसिङका अनुसार, “आयोजनामा देशभित्रैको पूँजीलाई प्राथमिकता दिँदै स्वदेशी लगानीमै अपर अरुणलाई अघि बढाइने हो।”
संस्थापक लगानी संरचना
आयोजनाको प्रवर्धक कम्पनीमा ५१% संस्थापक शेयर रहनेछ।
मुख्य संस्थापक लगानी:
-
४१% (प्राधिकरण) — २९ अर्ब ४९ करोड
-
२% — प्राधिकरणका सहायक कम्पनी, कर्मचारी सञ्चय कोष, बीमा तथा पुनर्बीमा कम्पनी
-
१% — नागरिक लगानी कोष, एचआइडिसिएल, प्रदेश/स्थानीय सरकार
-
०.५% — नेपाल टेलिकम
-
०.५% — सामाजिक सुरक्षा कोष
७५ अर्ब सहुलियत कर्जा, ऊर्जा बन्डमार्फत ५० अर्ब उठाइने
कुल ऋणमध्ये:
-
४५% (७५ अर्ब ५३ करोड) — सहुलियतपूर्ण सहवित्तीयकरण
-
३०% (५० अर्ब ३६ करोड) — ऊर्जा बन्ड जारी गरी
-
२५% (४१ अर्ब ९६ करोड) — बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट सहवित्तीयकरण
आर्थिक प्रतिफल उज्यालो
-
व्यावसायिक उत्पादन सुरु भएको पहिलो वर्षमै २७ अर्ब ९० करोड आम्दानी
-
८ वर्षसम्म वार्षिक ३% मूल्यवृद्धि
-
आयोजना अवधिभर ३४ अर्ब ५९ करोड वार्षिक अनुमानित आम्दानी
-
विद्युत बिक्री दर (PPA rate) —
-
सुरुआतमा ६.३ रुपैयाँ प्रति युनिट
-
मूल्यवृद्धिपछि औसत ७.८ रुपैयाँ प्रति युनिट
-
आयोजनाबाट ४ अर्ब ५३ करोड युनिट विद्युत वार्षिक उत्पादन हुनेछ।
द्रुतगतिमा पूर्वाधार निर्माण
-
२१ किमी लामो पहुँच सडक निर्माणाधीन
-
अरुण नदीमा ७० मिटरको स्टील आर्क पुल निर्माण हुँदै
-
छोङराङ (विद्युतगृह) देखि चेपुवा (बाँधस्थल) सम्मको सडक निर्माण तीव्र
-
कोशी राजमार्गबाट आयोजनास्थल पहुँच सहज
